De misstap van priester Mouret

In deel V van de twintigdelige cyclus van de Rougon-Macquart is de hoofdpersoon priester Serge Mouret, zoon van Marthe, van de tak Rougon, en François, van de tak Macquart, en achterkleinzoon van de oermoeder Adélaïde, de laatste telg uit een gedegenereerd adellijk geslacht. Vele basale kenmerken van deze drie knooppunten van de familie komen tot uitdrukking in deze nazaat. Het is een vervolg op deel IV, dat zich afspeelt tijdens de jeugdjaren van Serge. De bourgeoisie van de tak Rougon en het onaangepaste van de tak Macquart in combinatie met het edele en de gekte van oermoeder Adélaïde zijn de ingrediënten waaruit de lijdensweg van priester Serge Mouret gevormd wordt.
Het boek schildert de strijd om de religieuze waarden onder druk van een episch verhaal van liefde, waar hemel en aarde botsen.
In het Frankrijk van de negentiende eeuw was dit een gewaagd thema. Hoewel het hele werk van Zola verboden was door de Rooms-Katholieke Kerk en op de index van verboden boeken stond, tergt dit deel wel zeer krachtig de katholieke normen. Naturalist en wetenschapper als Zola was, heeft hij alles zo scherp mogelijk en precies beschreven, zodat een duidelijk beeld is ontstaan van de Rooms-Katholieke Kerk in die tijd.

Uit het voorwoord van Émile Zola. Parijs, 1 juli 1871:

De Rougon-Macquart, de groep, het gezin dat ik me voorgenomen heb te bestuderen, heeft als kenmerk de uitbarsting van begeerten en de brede opstand van onze tijd die zich stort op het genieten. Fysiologisch gezien zijn zij de trage opeenvolging van complicaties van het zenuwstelsel en het bloed, die zich in een ras voordoet na een eerste organisch letsel, en die, naargelang de omgeving, bij elk individu van dit ras, de gevoelens, de verlangens en de hartstochten bepalen. Dat wil zeggen, alle menselijke manifestaties, natuurlijk en instinctief, waarvan de voortbrengsels de gebruikelijke typering van deugden en ondeugden krijgen. Historisch gezien komen ze voort uit het volk, stralen ze uit in de hele hedendaagse maatschappij en klimmen ze op naar alle situaties door deze in wezen moderne impuls die de lage klassen bevangt in hun opmars door het sociale organisme heen. Zij vertellen aldus door hun individuele drama's het verhaal van het Keizerrijk van Napoleon, de Second Empire, van de hinderlaag van de staatsgreep tot aan het verraad van Sedan.

Kijk ook op de speciale website www.emilezola.nl