Marifetname – 1

Gizli alâmetler: İnsanlarda hürmet, sevgi, acıma duygusu, edep, hayâ, cömertlik, ahde vefâ, doğruluk, gönül rahatlığı, dostluğun korunması gibi dinî emirlerin yerine getirilmemesi. Allah korkusunun azalması şeriatın hükümlerinin uygulanmaması. Şehirlerde mescidlerin çoğalması ancak cemaatinin az olması, binâların yükselmesi, elbiselerin incelmesi, kadınların ve çocukların idareyi ele geçirmeleri. Kadınların erkeklere, erkeklerin kadınlara benzemeye heves etmeleri, eşcinsellik ve lezbiyenliğin yaygınlaşması, eşyanın bereketinin azalması, akraba ziyaretlerinin kesilmesi, alış-verişlerde dînî hükümlere bağlılığın azalması, kötülerin saygınlık kazanması, iyilerin hor görülerek aşağılanması. Câriyelerin efendilerini doğurması, çokça kan dökülmesi, anarşi ve karışıklığın artması ve kabirlerin süslenmesi gibi hususlardır ki bunlara kıyametin şartları da denilir.

Bütün varlıklar insanın hizmetkârıdır. Çünkü insan, hizmet ve ikram edilmeye lâyıktır. Varlık içindeki makãmı onurlu, şerefli ve saygın bir konumdadır. Çünkü o, bütün yaratılmışlar içinde biriciktir; hepsinden güzel ve bilgilidir.

Hak teâlânın emri ve yönlendirmesi ile gökler ve yıldızlar dönüp hareket ederek dört unsuru söz konusu istihâle (başkalaşım) kuralına göre birbirine karıştırıp yoğururlar. Böylece dört ana unsurun birleşmesi ve karışımından, önce madenler, ondan bitkiler, ondan da canlılar meydana gelmiştir. Canlılar olgunluğa ulaştığında insan yaratılmıştır. Bu mürekkep cisimlerin sıralanan dört mertebesi arasında arada olan mürekkep cisimler de vardır. Şöyle ki madenlerle bitkiler arasında orta yerde bulunan cisim mercandır. Çünkü mercanlar katılıkta taş [19/a] gibidir. Bitkiler