Biraz Hiperaktifiz Galiba

Hiperaktivite ve dikkat eksikliği ikisi beraber bir problemi ifade etmektedir. Dikkat eksikliğinin ve hiperaktivenin çocukta bulunma oranı, problemin dikkat eksikliği merkezli ya da hiperaktivite merkezli olduğunu belirler.

Hiperaktif çocuklar için oyunda sırasını beklemek de oldukça zordur. Özellikle paylaşma ve yardımlaşma gerektiren oyunları sürdürmek ve diğer çocuklar tarafından bu oyunlara kabul edilmek hiperaktif çocuklar için büyük sorun olur. Yine hiperaktif çocuklar bir süre çalışıp sonunda iyi bir ödülü almaktansa hemen alacakları basit bir ödülü tercih ederler. Örneğin final sınavına çalışıp bütün bir yazı rahat geçirmek yerine o bir iki günü bilgisayar oyunu ile geçirip tüm yazı mahvolan öğrenci gibi

Dürtüsel çocuklar yaşadıkları olaylardan tecrübe edinmekte zorlanırlar. Birçok konuda sergiledikleri bazı davranışlar nedeniyle problem yaşamalarına rağmen aynı olay karşısında benzer davranışı tekrarlamakta tereddüt etmezler.

Sakin çocuklarda da dikkat eksikliği olabilir. Dikkat eksikliği olması için mutlaka aşırı hareketlilik olması şart değildir. Bazı durumlarda çok sakin, kendi halinde, içine kapanık çocuklarda da hiperaktivite olabilir. Bu durum daha çok kız çocuklarında gözlenebilir.

“Dikkati toplamaktan başka dikkati sürdürmek de çok önemli bir konudur. Bir konuda uzun süre dikkati sürdürememeye ya da dışarıdan gelen en ufak sesle hemen dikkatin dağılması durumuna tıpta “distraktibilite” denir. Dikkatin sık sık kolay dağılması da diyebiliriz biz bu duruma.”

Dikkat problemleri yapılan aktivitenin zihinsel ya da fiziksel olmasına göre farklılık gösterir. Fiziksel aktiviteler somut araç gereçlerle yapılan aktivitelerdir ve üst düzey dikkat becerisi gerektirmeyebilir. Zihinsel aktiviteler soyut ve daha karmaşık aktivitelerdir. Fiziksel aktivitelere göre daha üst düzey dikkat becerisi gerektirir.

Çocukların hareketlilikleri yetişkinler tarafından sevimli olarak algılanmasına rağmen bu durum akranlarına itici gelebilir. Bu yüzden bu çocuklar, kendilerinden büyüklerle diyalog kurma ya da arkadaşlık yapma eğilimine girebilirler.

Okul öncesinde çocuklarda huysuzluk ve dürtüsellik belirgin iken okul döneminde dikkat problemleri belirginleşir. Ergenlik ve sonrasında sosyal çevreye ve toplum kurallarına uyum problemleriyle kendisini gösterir.

20 litrelik damacana yağmurun altında dolmaz ama çeşmeye bir hortum takıp, hortumu damacananın ağzına koyup musluğu açarsanız damaca tam kapasite dolar ve kovanın iki katı su alır. Ama bunun için biraz uğraşmak, düşünmek, gerekli hortumu bulmak gerekir. DEHB, öğrenme problemi olan öğrencide problemin çözümü bu kadar kolay olmayabilir, ama şu açıktır ki bunun için ekstra işler yapmak, gayret göstermek gerekir. Yani damacanayı doldurmak için ihtiyaç duyduğumuz araç gereçler; çeşme, hortum gibi şeylerdir. DEHB, öğrenme güçlüğü olan çocuk için de, çocuk ve ergen psikiyatrına, psikolojik danışmana, özel eğitimciye, psikoloğa ihtiyaç duyulur.

DEHB ve Öğrenme Güçlüğüne Farklı Bir Bakış

Sağanak yağmur yağarken, yağmurun altına dolması için 10 litrelik bir kova ile 20 litrelik bir damacana koyalım. 60 dakika sonra biriken suları ölçtüğümüzde kovada 10 litre su bulunurken, damacanada yaklaşık olarak ancak 3 litre su bulabiliriz. Acaba ne oldu da 10 litrelik kova doldu da, kovanın iki katı kapasitesi olan damacana dolmadı ve sadece 3 litre su alabildi.

Kovanın ağzının çapı 25 cm, damacananın ağzının çapı ise 4 cm olduğundan kovanın içine damacanaya göre daha fazla su doldu.

Kovayı DEHB, öğrenme problemi olmayan çocuğa; damacanayı da DEHB, öğrenme güçlüğü olan çocuğa benzetebiliriz. Bir çocuk çok zeki olabilir, eğer o çocukta DEHB, öğrenme problemi varsa, damacana gibidir. Çocuk, zekâsını ve kapasitesini DEHB, öğrenme probleminden dolayı kullanamaz. Ama bir öğrencide DEHB, öğrenme problemi yok ise çok zeki olmasa bile öğrenmesinde ve dikkatinde bir problem olmadığı için olan kapasitesini sonuna kadar kullanabilir. Yani kovanın suyla tamamen dolması gibi normal zekâya sahip bir öğrenci bütün kapasitesini öğrenme ve başarı yönünde kullanabilir.