Ruhu'l Beyan – Cilt 21

Rabbimiz! Bizi, inkâr edenler için deneme konusu kılma, bizi bağışla! Ey Rabbimiz! Yegâne galip ve hikmet sâhibi, ancak sensin.

“Onlardan bir kısmı da: Ey Rabbimiz. Bize dünyada da iyilik ver, âhirette de iyilik

ver. Bizi cehennem azâbından koru! derler.” (el-Bakara, 2/201) Sübhan olan Allah’tan mutlak mânâda af ve âfiyet dileriz.

Yine bir gün bir sabi anasından süt emmekte iken, yanlarından ata binmiş gösterişli, üstü başı düzgün bir adam geçti. Çocuğu emziren kadın adama bakarak: “Allahım, benim oğlumu da bu adam gibi yap!” diye duâ etti. Çocuk emmeyi bırakıp o adama dönerek: “Allahım! Beni bu adam gibi yapma!” dedi. Sonra anasının memesine dönerek emmeğe devâm etti.

Hadisin ravisi Ebû Hüreyre (r.a.) demiştir ki: Çocuğun emmesini anlatırken Rasûlullah (s.a.)’in şehâdet parmağını mübarek ağzına alıp emerek anlattığını görüyor gibiyim.

O kadının önünden, bir câriyeyi döverek: “Sen zinâ ve hırsızlık ettin” sözleriyle hakaret edenler geçti. Câriye de: “Hasbiyallah ve ni’mel vekil/Allah bana kâfidir, O, ne güzel vekildir” diyordu. Çocuğun annesi: “Allahım, benim oğlumu bu câriye gibi rezil etme” dedi, Bunun üzerine çocuk emmesini bırakarak, dövülmekte olan câriyeye baktı ve: “Allahım, beni bu kadın gibi yap!” diye duâ etti. Bunun üzerine her ikisi karşılıklı konuşmağa başladılar.

Ana çocuğuna: “Soylu ata binmiş giyimi güzel, yakışıklı adam geçti. Ben, “Allahım çocuğumu bu adama benzet” dedim. Sen ise: “Allahım, beni bu adama benzetme”

demiştin. Sonra bu câriyeyi: “Sen zinâ ettin, çaldın” diye döverek yanımızdan geçirdiler. Ben Ya Rab! Çocuğumu buna benzetme dedim. Sen de: Ya Rab! Beni de bunun gibi yap”, dedin. Sebebini anlayamadım” deyince çocuk şöyle dedi: “O adam gaddar ve merhametsizin biri idi. Ya Rabbi beni böyle gaddar yapma dedim. Bu câriyeye gelince, halk ona sen zinâ ettin, çaldın, diyorlardı, oysa o zinâ etmemişti, çalmamıştı. Bundan dolayı: İlahî! Beni bunun gibi günahtan sâlim kıl, diye dilekte bulundum.”

Bazı tefsir sâhipleri şöyle demişlerdir: Burada zikredilen insandan maksad, İsrailoğullarından Râhib Bersisâ’dır.

Zehretü’r-Riyad adlı eserde şöyle denilmiştir: Allah Teâlâ Bersisâ adlı bu râhibin, iki yüz yirmi yıl, göz açıp kapayıncaya kadar hiç isyan etmemek üzere ibâdet ettikten sonra îmânını değiştirdi. Altmış bine varan talebelerinden ondan aldıkları ilmin bereketiyle havada yürürlerdi. Melekleri hayrete düşürecek kadar ibâdet etti. Hayret eden meleklere “Niçin hayret ediyorsunuz? Ben sizin gerçekten bilmediklerinizi biliyorum. İlmimde, onun küfre düşüp cehenneme gireceği ve orada ebediyen kalacağına dâir bilgi vardır” buyurdu.

İbn Abbas (r.a.) şöyle demiştir: İsrailoğullarının râhipleri, nereye giderlerse takvâ ve gizlilik içinde giderlerdi. Onların iyiler arasındaki bu durumlarına insanlar hırsla hasedlik ettiler. Onlara iftirâ ederek çirkin şeyler isnad ettiler. Derken Rahib Cüreyc olayı meydana geldi. Cenab-ı Hak onu bu iftirâdan aklayınca bundan sonra râhibler yayıldılar ve insanlar arasında açıldılar.

Mesnevî’de şöyle gelmiştir:

Seni dostundan ayıran şeye kulak verme

Zira bunda çok büyük zarar vardır.

Bu sözde yüzde yüz kâr olsa bile kulak asma

Ey fakir, altın için hazineyi bırakma

Allah’ın tatlı sert sözler söyleyerek

Defalarca Peygamberin ashabını itâb etmesine bak.

Çünkü kıtlık senesinde davulu duyunca

Cuma namazını hemencecik bırakıverdiler.

Başkaları daha ucuza almasınlar

O alışverişle bizim kârımızı elde etmesin, dediler.

Peygamber, ibâdette sebat eden birkaç yoksulla

Öylece namazda yalnız kalakaldı.

Allah buyurdu: “Davul, eğlence ve ticaret

Allah Rasûlü’nden sizi nasıl ayırdı?

Şaşkın bir halde buğdaya koştunuz da

Peygamber’i ayakta yalnız bıraktınız.

Buğday için çürük tohum ektiniz de

Hakk’ın elçisini terk ettiniz.

Onun sohbeti oyundan da hayırlıdır maldan da

Hele bir gör, kimi terk ettin, gözünü ovuştur da bak.

Hırsınız şunu yakinen bilmenizi engelledi:

“Rızık verici benim, rızık verenlerin hayırlısı benim.”

Buğdaya kendi katından rızık veren

Senin tevekkülünü hiç zâyi eder mi?

Gökyüzünden buğday gönderenden

Buğday uğruna ayrıldın ha!

İhyaü’l-ulûmi’d-din adlı eserinde şöyle demiştir: Cuma namazından sonra şu duânın yapılması müstehabdır: Ey gerçek mânâda ğanî, ey bütün varlıklarca övülmüş, ey yoktan var edip ortaya çıkaran, ey ölenleri dirilten, ey sonsuz rahmet sâhibi olan, ey muhabbeti yaratan ve son derece seven Allah’ım! Bana helâl rızık ihsan ederek harama, fazl u kereminle kendinden başkasına muhtaç etme! Bu duâya devam edeni Allah Teâlâ mahlûkatına muhtaç etmez ve hiç beklemediği yönden rızıklandırır, denilmiştir.

Hâtim-i Esam eşine: “Ben yola çıkacağım, sana ne kadar erzak bırakayım?” diye sormuş. “Senin yola çıktığından itibaren ne kadar yaşayacağımı bildiğin miktarda azık bırak,” demiş. Hâtim. “Ne kadar yaşayacağımızı bilmiyoruz ki,” demiş. Bunun üzerine eşi: “Öyleyse hepsini bunları bilene bırak,” cevabını vermiş. Hâtim sefere çıktıktan sonra yola çıkıp kendisini nafakasız bıraktığından dolayı üzüldüklerini bildirmek ve kendisini tesellî etmek üzere kadınlar geldiklerinde, üzülmenize gerek yok, çünkü Hâtim rızık veren değil, Allah’ın verdiği rızkı yiyendir” dedi.

O, varlığı yoktan var eden bir ilah’tır

Günah ve isyan sebebiyle rızık kapısını kimseye kapatmaz

Rızkı ondan iste, zira ihsan eden O’dur

Her bir kulun işini yerine getiren O’dur.