Historia poplątanych losów rodziny Ustowskich. Młode małżeństwo przysposabia sierotkę. Joasia jest córką służącej, która zmarła podczas porodu. Ustowscy, choć doczekali się jeszcze dwójki własnych synów, dbają o wychowanie całej trójki. Wkrótce po śmierci zastępczej matki, dziewczyna obejmuje pieczę nad domem, lecz nie trwa to długo. Żądna miastowych przygód Joasia wyjeżdża do Warszawy, gdzie słuch po niej ginie. Tymczasem na wsi chłopi coraz częściej buntują się przeciw pańszczyźnie i walczą o ziemie. W końcu stają także przed bramą dworu państwa Ustowskich. Ojciec i synowie uciekają z domu. Trafiają do Warszawy. Czy spotkają tam dawno niewidzianą dziewczynę?
Opowiadanie kryminalne oparte na faktach. Wieloletni nadkomisarz Policji Śledczej Ludwik Kurnatowski dzieli się z czytelnikami wspomnieniami z pracy. Zdradza, jakimi prawami rządził się ówczesny świat kryminalny i kim byli jego przedstawiciele
Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów, z których pochodzi.
Ludwik Marian Kurnatowski (1868–1940) — polski pisarz, wysoki urzędnik Policji Państwowej. Karierę śledczego zaczął jeszcze przed I wojną światową, kierując Kancelarią Urzędu Śledczego w Warszawie. Podczas I wojny światowej służył w policji moskiewskiej. Po odzyskaniu niepodległości wrócił do Warszawy, gdzie pełnił funkcję nadkomisarza i zastępcy naczelnika Urzędu Śledczego. W międzywojniu prowadził wiele znanych spraw kryminalnych. Z jego udziałem rozbito kilka lokalnych gangów. Swoje wspomnienia z pracy w policji zebrał i opublikował na początku lat 30. XX wieku. Jego opowiadania oparte na faktach ukazywały się także w prasie. Zmarł 23 stycznia 1940 roku, spoczywa na Powązkach w Warszawie.