Vizantijski svet

U vreme ikonoborstva, kada je osuđivano poštovanje ikona i svetaca, mnoge aristokratske porodice su svojim potomcima (ćerkama, na primer) davale imena cveća.

Prezimena predstavnika vojnog plemstva često imaju korene u relativno nepoznatim toponimima – imenima sela ili tvrđava – u Maloj Aziji ili Siriji (Votanijati, Arvandini, Dalaseni, Dokijani itd.), dok se među civilnim plemstvom mogu sresti ona koja potiču od profesija (Pantehni – majstori za sve), od naziva pojedinih kvartova u Carigradu (Akropoliti, Makremvoliti, Vlaherniti), od provincijskih gradova (Honijati, Kantakuzini) ili manastira (Manuiliti).

Napomenućemo da su Duke bili prva vizantijska dinastija (1059–1067, 1071–1078) koja je imala prezime.

U prvim stolećima postojanja Vizantije prevladavalo je samo lično ime i trebalo je da protekne mnogo vremena dok se nije uspostavio običaj da se uz ime stavi i prezime. Pripadnici viših slojeva vizantijskog društva prezimena su počeli da dodaju počev od VIII veka (što govori o nastanku prvih velikaških porodica), a seljaci tek od X ili XI veka.

Kada su u pitanju imena u Vizantijskom carstvu, može se napraviti gruba podela na tri grupe: porodična imena (patronimici), krštena imena i monaška imena.

Dok su u antičkim gradovima ulice prvenstveno bile svojevrsne saobraćajne arterije, vizantijske ulice dobile su još jednu funkciju – postale su središte trgovine.

putu Via Egnatia (Drač–Solun–Carigrad),

Upravo su ti gradovi, odnosno njihova privreda, kao i gušća naseljenost omogućili Istočnom rimskom carstvu da lakše podnese ekonomsku krizu III veka, možda najveću krizu u celokupnoj svetskoj istoriji.

Zanimljiv fenomen u Vizantijskom carstvu bila je seoska opština. Njeni žitelji su zajedno koristili šume i pašnjake, gde su kosili travu, sekli grmlje, skupljali kestenje i jagode, a zajedno su iznajmljivali i pastira i poljara. Čak su i porez, koji je država radi delotvornijeg ubiranja razrezivala na seoske opštine, plaćali zajedno.

Za Vizantiju je izrečena ocena da predstavlja neponovljiv spoj rimskog državnog uređenja, grčke kulture i hrišćanstva.